Haberleşme yöntemleri ve teknolojileri baş döndürücü hızla ilerleyedursun bizi serüvenden serüvene sürükleyen posta pulu’ndan aslında bir yol arkadaşından bahsedeceğiz.
“Yol Arkadaşı” dedik pul için. Aman canım sende; pul işte sonuçta... diyenler olabilir ama bakın anlatacağım.
Öyle bir dosttur ki pul; öğrenme öğretisini cebine koyar insanın. Sevgiyle başlar. İyiliğe, güzelliğe, doyumsuz serüvenlere, bilginin, serüvenin taaa başlangıç noktasına kadar götürmektedir biriktirenleri. İnsanlık tarihinde gizemli bir yolculuğa çıkarmaktadır meraklıları.
“Pul” sözcüğü ilk olarak “posta pulu”nu çağrıştır bize. Pulun ön yüzünde çeşitli resim, şekil, grafik, desen, motifler bulunur. Dikdörtgen, kare, altıgen, üçgen, yuvarlak gibi şekillerle hazırlanmış “değerli kâğıttır”. Aynı zamanda ön yüzde basıldığı ülkenin adı ve taşıdığı parasal değeri bulunmaktadır. İlk pulu basıp kullanması nedeniyle İngiltere pullarında, pulun ön yüzünde bulunması gereken ülke ismi bulunmaz, bu kural ilk pulu basması nedeniyle İngiltere’ye bu alanda verilen bir ayrıcalıktır.
Arka yüzünde de özel bir zamk sürülmüş olarak tedavüle sunulur.
Pulların tedavüle çıkarılması ancak bağımsızlığını kazanmış devletler tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu anlamda pullar, bir devletin, Milli Marş gibi, Bayrak gibi bağımsızlık sembolüdür. Devlet tarafından yasalarla izin verilen kurumlarca, özel denetimli matbaalarda basılmaktadır. Bu denli önemlidir yani.
“Pulculukta ne ararız?” diye sorsalar, hemen sevgi sözcüğü aklımıza gelir. Sevgiyi, heyecan, tutku, sabır gibi bizleri peşinden sürükleyen kavramlar izler. Tüm bunları, araştırma, öğrenme, kazanma, paylaşma, dost biriktirme arzusu izler.
Pul biriktirmekle başlayan bu kıvılcım, dost biriktirmekle sürer ve bütün bedeni sevgiyle kuşatır, yayar ve dış dünyaya aktarır ki, sonuçta sistemli çalışma ve ekonomik kazanç sizi takip eder.
Sistematik olarak pul toplama, biriktirme, takip ve saklama işidir Pul Koleksiyonerliği.
Pul koleksiyonculuğu, dünyanın en ilginç hobilerinden biridir. İnsan dantelli kâğıt parçalarının içinde gezinmeye başlayınca; dünyanın, tarihsel, kültürel, dinsel, ekonomik, siyasal, sosyal, coğrafi, teknolojik, bilimsel paydalarının bileşkelerinde bulur kendini. Ülkelerin, toplumların, kültürlerin, tabiatın tüm aromatik tatlarında gezinir.
Pul biriktirmek ilk önce bir hobi olarak başlasa da pulcular, pul biriktirmenin ekonomik, kazanç kapısı olduğunda birleşirler.
Peki pul nasıl toplanır
Pul koleksiyoncularının çoğu koleksiyonculuğa damgalı pulları biriktirerek başlamıştır. Koleksiyoncular aralarında değiş tokuş ederek yeni pullar edinebiliyorlardı ancak bu yöntem günümüzde geçerliliğini yitirmiştir.
Bunun en önemli nedeni posta gönderilerinde artık pul yerine çoğunlukla ücret ödeme makinesi kullanılmasıdır. Diğer taraftan zarfların pulları otomatik damgalama makinelerinden geçirilerek tarih tatbik edilmektedir. Bu işlem sonunda pullar deformasyona da maruz kalabilmektedir.
Pul koleksiyonu yapanların bilinçli ve sistemli bir koleksiyonu tercih etmeleri gerekmektedir. Türk pulları koleksiyonu yapanların yeni çıkan pulları sistemli ve eksiksiz olarak edinmesi önerilir. Anma pullarının, posta pullarının, özel blokların ve resmi pulların ayrım yapmadan toplanması gerekir. Sistemli olarak alınan pullar, koleksiyonu ileri götürürken geçmiş yılları da imkânlar ölçüsünde yıllık takım halinde alarak koleksiyonu geriye götürmek de değerli bir koleksiyon için önemlidir. Bir diğer seçenek ise "konulu pul koleksiyonu" yapmaktır. Pul koleksiyonuna başlayan kişi, işe dar bir açıdan bakmalıdır. Yapacağı koleksiyonu, konulu ve genel olarak düşünmelidir.
Konulu koleksiyon, filatelide tematik pullar adını verdiğimiz bir konu üzerinde; örneğin, Atatürk, dünya meşhurları, tarihi eserler, hayvanlar, kuşlar, gemilerimiz, tren, uçak, müzik, spor, gibi konular üzerine yoğunlaşan koleksiyonlardır.
Genel Koleksiyon, Kronolojik Pullar adı verilen bütün pullarının toplanması ile oluşan koleksiyondur. Osmanlı Dönemi pulları, Cumhuriyet dönemi Pulları, Kıbrıs Türk Pulları bu türe örnek verilebilir.
Koleksiyonu yıl yıl tamamlamak önem arzeder.
Koleksiyonunu yıl olarak yapmak, ticari açıdan büyük avantaj sağlar. Pul piyasında alım ve satımlar, yıl bazlı olduğu için, emisyon atlamak koleksiyonere zarar getirebilir.
Yıl takımı, hatıra, özel blok, resmi pul ve posta pullarından oluşur.
İçinde resmi pullar ve posta pulları olmayan yıl bazlı koleksiyonlar, değerlerinden çok aşağıda işlem görür.
Dünya filatelisinde katalog fiyatlarını hazırlayan editör ve kuruluşlar, pulun kalitesine göre değerlendirme yaparlar. Katalogdaki değerler, kalitesi tam olan pullar için geçerlidir. Alım satımda kalite çok önemli yer tutar.
Kaliteyi Düşüren Hatalar şu şekilde sıralanabilir
* "Amesi" kağıdında incelme
* Dantel kısalığı veya kopuk dantel
* Zamkta parmak izleri ve sarı lekeler
* Kırık veya kıvrık pullar
* Renk farklılıkları (Işık ve güneşten etkilenme)
* Canlılığını kaybetmiş pullar
* Sahte sürsajlı pullar
Bu kurallar, filateli piyasasında geçerli olup aynı zamanda F I P. (Uluslararası Filateli Federasyonu) kurallarıdır.
Yıllardır geçerliliğini yitirmeyen filateli'de 7 altın kuralı da sıralayalım.
Koleksiyonunuzu;
* Tek seri sistemiyle yapınız
* Ne kadar kaliteli yaparsanız, değer artışı da o kadar yüksek olur
* Nem, ısı ve tozdan koruyunuz
* Erörlü pullarla süsleyiniz
* İlk gün zarflarıyla zenginleştiriniz
* Özel tarih damgalarıyla donatınız
* Normal posta damgalı zarflarla bütünleştiriniz
