Türkiye iç ve dış sorunlarını çözmek için uğraşırken dünyadaki siyasi ve
sosyolojik, ekonomik dengeleri değiştirecek gelişmeler oluyor. Bunlardan bazıları
bölgesel olarak bazıları da evrensel boyutta yapabileceği etkilerle Türkiye’nin
izlediği politikaları yeniden gözden geçirme zorunluluğunu ortaya koyuyor.
***
Nedir bu gelişmeler? Geçen hafta Brezilya ve İsrail de seçimler yapıldı.
Brezilya’daki seçimleri radikal sağcı Bossanora’ya karşı yeniden aday olan sol
tandanslı Lula kazandı. Bu sonuç ülkede bugüne kadar izlenen iç ve dış politikalarının değişeceğinin ilk adımı olarak değerlendiriliyor. Bundan en fazla etkilenecek olan Şangay beşlisi ve bunlarla birlikte politika üreten Çin, Hindistan, İran gibi ülkeler arasında olacaktır. Siyasi açıdan Amerika kıtasında güçlü bir destekçilerini kaybeden bu ülkeler ekonomik açıdan da politikalarını revize etmek durumunda kalacaktır. Yazılımdan cip üretimine, İpek Yolu projesinden enerji üretim ve dağıtımına kadar birçok etken yeniden gözden geçirilecektir. Özelikle İpek Yolu projesi ve enerji alanındaki revizyonların Türkiye’yi etkilememesi olanaksızdır. Bossanaro’nun kaybetmesi “çevrecileri” de mutlu etti. Amazon ormanlarına karşı başlatılan “kıyım”ın durdurulacağını belirten Lula’nın bu yaklaşımı ile dünyadaki iklim değişikliğinin önlenmesi konusunda önemli bir adım atacağı ve evrensel boyutta prestij kazanacağı öngörüler arasındadır. Bir iç çatışma çıkarılmaması durumunda 2 Ocak’ta göreve başlayacak olan Lula’nın politikaları Güney Amerika’daki tüm ülkeleri etkileyecektir.
***
İkinci seçimde ise radikal politikaları ile bilinen Netanyahu’nun yeniden İsrail’de iş başına gelecek olmasıdır. Filistin ve İran’a karşı olan sert tutumu bilinen Netanyahu’nun ABD’nin vazgeçilmez ortağı olarak Doğu Akdeniz, Ege’deki ‘abluka’ politikasının tam destekçisi olabileceğini söylemek kehanet sayılmaz. ABD’nin Rusya ve İran’a karşı uyguladığı ambargoların bölgedeki etkinliğinin artarak yayılmasının ana aracı İsrail olacaktır.
Bölgedeki ülkelerle yeniden dostluk arayışına giren, bu alanda ekonomik dengelerin yeniden düzenlenmesini hedefleyen Türkiye’nin, ABD politikalarının acımasız uygulayıcısı olan İsrail’in tutumundan etkilenecektir. Doğalgaz aramalarından bunun Avrupa’ya ulaşımına, Ege adalarının silahlandırılmasından karasularının yeniden tanımlanmasına, İran’la olan ilişkilerimizden Avrupa Birliği’ne üye olunmasına kadar çeşitli konularda birçok sorunla karşı karşıya kalabiliriz. AB’nin Türkiye’ye karşı aldığı bazı tavırlara karşıya Şangay beşlisi kartını kullanmak da eskisi kadar kolay olmayacak, özellikle İpek Yolu projesinin aksaması siyasi ve ekonomik açıdan Türkiye’yi zora sokacaktır.
Türkiye bu gelişmeler karşısında politikalarını gözden geçirmeli, rasyonel bir raya oturtmalıdır.
