Geçtiğimiz pazar, Birleşik Krallık'a bağlı Kuzey İrlanda’da erken genel seçimler yapıldı ve İrlanda Cumhuriyet Ordusu’nun (IRA) siyasi kanadı kimliğinde bir parti olan Sinn Fein ilk kez zafer ilan etti.
İrlanda’nın bağımsızlık tarihinin başlangıcını 1880’lere kadar götürmek mümkün. Bu tarihlerde, İrlanda milliyetçileri "home rule" dedikleri bir tür özerk yönetim için İrlanda topraklarında güneş batmayan Britanya İmparatorluğu’na karşı mücadelelerini başlatmışlardı.1912 yılına gelindiğinde yerel yönetim ile ilgili bazı reformlar Lordlar Kamarası'ndan geçse de Ulster isimli milliyetçi bir grubun itirazları silahlı çatışmaları da içeren süreci başlatmıştı.
1912’de İrlanda’nın bölünmesi ile sonuçlanan Merkezi Yönetim Yasası'nın İngiltere Parlamentosu'nda kabulü ile konu, yeni bir aşamaya gelmişti ancak birinci Dünya Savaşı bir süre sorunu dondurdu. Sonrası da İrlandalıların 'Cogadh na Saoirse' dedikleri kanlı ve terorize uzun bir dönemin tarihi.
**
1916’daki ülke çapında bir isyan kapsamında cumhuriyet ilanını hedefleyen direnişçiler önderliğinde sadece bir haftada dört binden çok insanın öldüğü Paskalya Ayaklanması diye tarihlerine geçen olaylardan, İrlanda Cumhuriyet Ordusu'nun (IRA) kurulmasına, İrlanda’daki İngiliz ordu kışlalarına baskından "Black and Tans Savaşı" diye adlandırılan döneme ve 21 Kasım 1920'de Dublin’deki ‘Kanlı Pazar’a, özellikle Munster ve Belfast lokalizasyonlu kitlevi çatışmalara kadar binlerce İrlandalı ve İngiliz'in yaşamına mal olan olayların sonucunda, dönemin İngiliz Başbakanı olan ve Çanakkale Savaşları'ndaki rolünden dolayı yakından tanıdığımız David Lloyd George biri Kuzey İrlanda, diğeri Güney İrlanda için olmak üzere iki parlamento kurarak, kontrolü ülkesinde tutmaya çalışsa da, nihayetinde İrlanda Devleti kuruldu. 6 Aralık 1921 tarihli İngiliz-İrlanda Antlaşması Serbest İrlanda Devleti’nin bağımsızlığını tanıdı ancak Kuzey İrlanda Birleşik Krallık'a bağlı kaldı.
**
Bilenler vardır, İrlandalıların ataları Keltlerdir ve şu an hüküm sürdükleri adalarına milattan önce 8'inci yüzyıldan itibaren yerleşmeye başlamışlardır. Onlarla ilgili ilk bilgileri antik Yunan coğrafyacı Batlamyus’un, milattan sonraki 100’lü yıllarda adanın coğrafyası ve yaşayan kavimleri ile ilgili yazdıklarından öğreniyoruz. Romalıların Hiberniya dedikleri İrlanda’da, Romalı Palladius ve Hristiyan azizi Paddy'nin adayı ziyareti ile 5'inci yüzyıldan itibaren Hristiyanlık yayılmaya başlar. Viking ve Norman istilası bittiğinde ‘Yurtsuz’ lakabı ile bilinen ve 1215 yılında da Orta Çağ'ın en önemli belgelerinden birisi olan ünlü Magna Carta'yı imzalayacak olan John’u, İngiltere ve İrlanda’nın kralı olarak görürüz..
Gelinen noktada, günümüzün İrlanda adası, 1949’da İngiliz Milletler Topluluğu'ndan ayrılan ve bugünlerde 5 milyona yaklaşan nüfusu, 70 bin kilometrekareyi aşan yüzölçümü ve 90 bin doları bulan kişi başı geliri ile zengin bir ülke olan Serbest İrlanda Cumhuriyeti ile yüzölçümü 14 bin 139 km² olan, yaklaşık iki milyon nüfuslu Birleşik Krallık'a bağlı özerk bir ülke statüsündeki Kuzey İrlanda arasında bölünmüş durumda. Birleşik Krallık, Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda'dan oluşmakta ve geçen yılın sonunda yapılan erken genel seçimlerin Kuzey İrlanda ayağında, iki İrlanda'nın birleşmesinden yana partilerin milletvekili sayısı, İngiltere ile birlik yanlılarına karşı üstünlük sağlamıştı. Ancak geleneksel olarak Londra'daki parlamentoyu Sinn Fein milletvekilleri boykot ettiklerinden Londra’daki milletvekili sandalyelerini boş bırakıyorlar!
**
Geçen Pazar yapılan seçimler ile Sinn Fein, oyların yüzde 24.53’ünü alarak birinci parti olurken, merkez sağdaki Fianna Fail ise oyların yüzde 22.08’ini aldı. Halen iktidarda olan Fine Gael'in oyları ise yüzde 20.86'yı geçemedi. 160 sandalyeli parlamentoda Sinn Fein’in 37 milletvekiline karşılık Fianna Fail ve Fine Gael 73 milletvekili kazandı. Kalan sandalyeler bağımsızlar ve diğer küçük siyasi partiler arasında dağıldı.
IRA, dolayısı ile de Sinn Fein’in siyasi gündemi de zaman içinde İngiltere’den bağımsızlık, yani iki İrlanda’yı birleştirmeye dönük bir mücadeleye evrildi. IRA’nın bir yüzyılı bulan silahlı mücadelesi sonrası, 1998 yılında imzalanan "Hayırlı Cuma" (Good Friday) anlaşması ile İngiltere önemli ölçüde yetkilerini Kuzey İrlanda bölgesel hükümetine devretmişti. Metinde, İngiltere, Serbest İrlanda, Kuzey İrlanda ve Sinn Fein imzası dışında, kuzey ve güneydeki halkın referandum ile onayı da vardı.
2005 yılında yapılan bir kamuoyu araştırmasında, Kuzey İrlanda'nın Birleşik Krallık ile birlik halinin devamını isteyenlerin oranı yüzde 58 idi, geçen pazar yapılan seçimlerde. Kuzey İrlanda’da ilk kez ayrılıkçıların birinci parti olması ile makul bir süre içinde İrlanda adasında tüm İrlandalıları içine alan tek bir devleti görmek kimseyi şaşırtmayacaktır. Katolik Serbest İrlanda ile Protestan Kuzey İrlanda arasındaki mezhep farklılığı, tek devlet içindeki özgürlük ve demokrasi ortamı içinde sorun olmayacaktır.
