21 Mart günü dünyanın kuzey yarım küresinde ilkbaharın, güney yarım küresinde sonbaharın başlangıç günü olarak kabul edilir. FAO, 1971 yılında dünya ülkeleri için 21 Mart'ı “Dünya Ormancılık Günü“ ilan etti, BM Çevre Kalkınma Konferansı (UNCED), 1992 yılında, 22 mart tarihinin “Dünya Su Günü” olarak kutlanması önerisi verdi ve bir yıl sonra öneri kabul edilip karara bağlandı

İnsan yaşamının devamı için iki önemli kaynaktır ormanlar ve su. Ormanlar, dünyanın en önemli yenilenebilir doğal kaynaklarından, biyolojik açıdan ise en zengin ekosistemleridir. Karalarda yaşayan bitki, hayvan ve böcek türlerinin yüzde 80’inden çoğuna ev sahipliği yapar. Biyoçeşitliliğin korunmasında, iklim değişiminin önlenmesinde ve temiz hava sağlanmasında çok önemli rolü vardır ve insanlar için de yaşamsal önem taşır. Dünyada yaklaşık 1.5 milyar insan geçimini, barınmasını, yiyeceğini, yakıtını ve ilacını ormanlardan sağlar. Ancak, insanoğlu bu kadar kıymetli kaynağı maalesef koruyamıyor. Amerika’nın en büyük üniversitesi Yale’deki bir grup bilim insanı yaptığı araştırmada dünyada yılda 15 milyar ağacın yok edildiğini, sebebinin insanların yol açtığı orman yangınları, kötü orman yönetimi ve tarım arazisi açmak olduğunu ortaya koydular.

YILDA 15 MİLYAR AĞAÇ YOKEDİLİYOR

Araştırmacılar, yeryüzündeki ağaçların sayısını bulmak için Antarktika dışında tüm kıtalardaki 400 bin ormanlık araziyle ilgili verileri topladı ve uydudan elde edilen görüntüleri inceledi. Oluşturulan küresel haritaya göre, ağaç sayısının en fazla olduğu ormanlar Rusya, İskandinavya ve Kuzey Amerika'da yer alıyor. En büyük ormanlık alanlar ise tropik bölgede bulunuyor ve mevcut ağaçların yüzde 43'ünü kapsıyor. Araştırma, Birleşmiş Milletler Çevre Programı'nın "Milyarlarca Ağaç Kampanyası"nı yürüten Plant for the Planet girişiminin talebi üzerine yapıldı. Araştırmayı yöneten Thomas Crowther, "Ağaçlar, yeryüzündeki en önemli ve en kritik organizmalar arasında yer alıyor. İnsanoğlu, ağaçların taşıdığı önemi daha yeni kavramaya başladı. Büyük miktarda karbon depolayan ağaçlar, su, hava ve besin kalitesinde çok önemli bir rol oynuyor. Dünya'daki ağaç sayısı son 30 yılda yarıya indi. Hem iklim hem de insan sağlığı üzerindeki etkilerini görmeye başladık" diyor. Orman Bakanlığı verilerine göre, Türkiye’deki orman yangınlarının yüzde 90’ı insan kaynaklı. Rastgele atılan sigara izmaritinin yol açtığı orman yangını oranı yüzde 40, çoban ateşi yüzde 13, tarla ve bahçe temizliği sırasında anız yakmak yüzde 14, piknik, yabancı turistler, kampçılık, avcılık yüzde 11, kasten yakma yüzde 12, yüzde 10’u yıldırım düşmesi sonucu yanıyor. Yaşar Üniversitesi’nden bir öğretim görevlisinin yaptığı araştırmaya göre Türkiye’de yılda 16 derslikli 120 okul değerinde ormanlık alan yanıyor.

SU OLMAZSA YAŞAM OLMAZ

Oksijenden sonra en önemli yaşam kaynağımız SU’dur. En çok ihtiyacımız olan SUYUN değerini bilemeyen maalesef milyonlarca kişi var aramızda. Dünya ülkelerinde giderek büyüyen temiz su sorununa dikkat çekmek, içilebilir su kaynaklarının korunması ve çoğaltılması konusunda somut adımlar atılması için Birleşmiş Milletler Dünya Su Konseyi, üç yılda bir toplanıp su krizini, sosyal ve ekonomik kalkınmanın sürdürülebilirliğini tehdit eden bir olgu olduğuna dikkat çekiyor. Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı, dünyanın içilebilir su kaynaklarının hızla tükenmeye başladığını ve 2030 yılında 4 milyar insanın susuz kalacağı uyarısında bulunuyor. Birleşmiş Milletler "Herkes için Su, Sağlık, Koruma ve Hijyen Girişimi" projesinde kapsamında hazırlanan rapor büyük ticari kuruluş ve sivil toplum örgütlerine gönderildi.

YERYÜZÜNÜN YÜZDE 2.5'İ TATLI SU

Yeryüzünün yüzde 70'i sularla kaplı ancak bunun yüzde 97.5'i tuzlu su ve sadece yüzde 2.5'i tatlı su (içme suyu). Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı verilerine göre, kirli suların yol açtığı hastalıklardan her yıl 2 milyon 300 bin insan yaşamını yitiriyor, her 8 saniyede bir bebek ölüyor. Çünkü, kirli su kurbanlarının çoğu gelişmekte olan ülkelerde. 1 milyar 500 milyon insanın içecek suyu yok. Dünya nüfusunun üçte birinin 2 milyar 400 milyon insanın, su arıtma tesisi yok. Son yüzyılda dünya nüfusu 2 kat, su tüketimi ise 6 kat arttı. Kalkınmakta olan ülkelerde sanayi atıklarının yüzde 70'i, kanalizasyonun yüzde 90'ı doğrudan su kaynaklarına veriliyor. Dünya tarım alanlarının yüzde 70'i çölleşme tehlikesi altında.

*****


BRAVO

BERRAK GİBİ SU, ÇAMUR HALİNE DÖNÜŞÜYOR

İzmir Gazeteciler Cemiyeti’nin Yönetim Kurulu üyesi ve başarılı gazeteci Esat Erçetingöz’ün “Gediz Havzası, Temiz Deniz Temiz Körfez” temalı fotoğraf sergisine gittim ve çevre adına çok önemli bir algı yarattığı için üstadı kutladım. Murat Dağı’ndan cam gibi berrak akan ve içilen buz gibi su, geçtiği bölgelerdeki sanayi ve insan atıkları ile nasıl kirlendiğini kare kare gördüm. İnsanın içi sızlıyor. 22 Mart Dünya Su Günü’nün kutlandığı zaman içinde serginin açılması insanoğlunun doğaya nasıl zarar verdiğini gözler önüne seriyor. İzmir Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi'nde 30 Mart’a kadar sergilenecek fotoğrafları mutlaka görmelisiniz. Gediz Havzası Erezyonla Mücadele, Ağaçlandırma Çevre ve Kalkınma Vakfı (GEMA) ile İzmir Büyükşehir Belediyesi'ni kutluyorum.

*****

OKUR DİYOR Kİ

Bir vatandaş olarak şaşkınlık yaşıyorum

Ahmet Aydın Bey merhaba, ben de sizin kadar çevre ve doğaya düşkün bir insanım. Ülkemizde ve dünyada yaşanan çevresel konuları yakından takip ediyorum. Bu önemli günlerin kutlandığı zamanda size yazmak istedim. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2019 yılında Hükümet Sisteminde Yerel Yönetimler Sempozyumu’ndaki konuşmasını sizin aracılığınız ile herkese tekrar hatırlatmak isterim. "Denizlerimizin kenarlarında, orman alanlarında buraları betona çevirme gayreti içerisinde olanlar var. Şu para var ya nelere muktedir. Şu kapitalizm nelere muktedir. Orman, morman ne var ne yok kesiyor atıyor, götürüyor. Ha oraya ben bir dikey mimari yapayım, oradan da malı götüreyim. Yapılan iş bu. Yani doğa şöyle olmuş, böyle olmuş umurunda değil” demişti. Ancak, 2 Aralık 2021 tarihinde yayınlanan yönetmelik ile orman alanlarına, patlayıcı madde deposu, atış poligonu, cezaevi, baz istasyonu, arkeolojik kazı, doğalgaz ve petrol boru hattı, petrol ve doğalgaz arama işletme ve yeraltı tesisi gibi tesislerinin kurulması izni verildi. En son 1 Mart 2022’de ise zeytinliklerin enerji madenciliğine açılması yönetmeliği Resmi Gazete'de yayımlandı. Bu yönetmelikleri Sayın Erdoğan imzalamıyor mu? Cumhurbaşkanı bir konuşmasında ormanların, deniz kenarlarının para için yok edildiğinden şikayet ediyor, diğer taraftan zümrüt gibi ormanların ve zeytinliklerin yok edilmesi iznini veriyor. Bir vatandaş olarak şaşkınlık yaşıyorum ve çok üzülüyorum. Serap Demirci Ergüven

*****

HAFTANIN SÖZÜ

“Doğa insan olmadan yaşar. Ama insan doğa olmadan yaşayamaz”

Dr. Paul Ehrlich

Alman Bakteriyoloji Bilgini

*****

HAFTANIN FOTOĞRAFI

Taşkent-Konya

Dünyanın ikinci yaşlı Ağıl Ardıcı 2020 yaşında

Fotoğraf: Ahmet Aydın Akansu