Bu cümleyi o kadar çok insandan duyuyorum ki.
İşte bunun psikolojide bir adı var.
Hemen hemen her bilimsel deneyde olduğu gibi bu deneyde de Martin Seligman isimli bilim insanı ne yazık ki hayvanları (köpekleri) kullanmış.
Deneyi nasıl yaptığını uzun uzun anlatmayayım, insanın yüreği kaldırmıyor. Ben çıkan sonucu söyleyeyim: “Öğrenilmiş çaresizlik”
***
Bize engel oluşturan ve hareketlerimizi sınırlandıran etkenlerin zaman içinde tamamen ortadan kalksa bile zihinde sanki hala varmışçasına süreklilik kazanması...
Başarısız girişimlerden sonra başarı şansı doğsa bile girişimde bulunmamak...
***
Öğrenilmiş çaresizlik, bu ülke insanının adeta gen haritasına işlemiş, kırmızı ve geniş alana yayılmış bir bölgesi.
Sadece bu ülke değil tabii, insan ırkının da tarih boyunca dönem dönem gösterdigi hareket biçimi.
Mesela köleliğin yüzlerce yıl devam edebilmesi veya bir avuç Nazi'nin milyonlarca Yahudi'yi katledebilmesi gibi.
***
Ya da çok aşık olup hüsrana uğramak ve bundan sonra kime aşık olursa olsun terk edileceğini düşünüp daha ilişkinin en başında buna bağlı ezik ezik hareketlerde bulunmak, karşı tarafa asla güven duymamak...Giriştiği bir kaç işte başarız olunca “ben şanssızım, ben beceriksizm” deyip bir süre sonra his ve duygu yokluğuyla sürekli depresif ruh haline bürünmek, yenilgiyle yüz göz olmak.
Depresyondaki insanlar, çaresizliği öğrendikleri için o kadar mutsuzlar aslında.
Bu insanlar ne yaparlarsa yapsınlar boşuna çaba sarf edeceklerine inanıyorlar.
Hayatları boyunca da hiçbir şeyi kontrol edemeyeceklerini düşünüyorlar.
İşte gel de anlat ama, bal gibi de yanılıyorlar.
***
Bir davranıştan umduğu sonucu alamayan kişi, yine sonuç alamayacağına inanıyor ve o davranışı yapmaktan vazgeçiyor.
İstediği parti seçim kazanamayınca bir daha sandığa gitmek istemiyor mesela.
O tahta sandığa bildiğin küsüyor!
Trip atıyor, kapris yapıyor, bana ne gelmeyeceğim artık diyor.
***
Güzel kardeşim sen delirdin mi?
Bu mudur yani senin politik duruşun, protesto şeklin?
Bu kadar mı ahmaksın diyeceğim ama kıyamıyorum...
Bir tek oyun neler değiştirebileceğini anlatmak için sana kelebeğin kanadından mı başlayalım yoksa bir arının polene konmasıyla devam eden süreci mi anlatalım?
Denemekten vazgeçmeyeceğim ve bu kez farklı olacak, diyeceksin.
Farklı olmazsa yine ve yine mücadeleye devam edeceksin.
İyilik, adalet mutlaka ve mutlaka kazanacak.
Hep kazandı. Bunu da göreceksin.
O başını önüne eğmeyeceksin.
***
Sana bu ülkenin geleceği için çok önemli bir soru soruluyor. O sandığa mutlaka ama mutlaka gitmeli ve fikrini söylemelisin.
Ha "ben fikirsizim, koyunum, siz karar verin, ne çıkarsa çıksın ben uyarım" diyorsan işte o zaman başına geleceklerden şikayet etme ya da az önce kıyamadığım ahmak sıfatını hak ettiğini kabul et.
Kendini de ülkeni de yakma... Senin vereceğin o bir tek oy değiştirecek gidişatı...
Çaresiz hissetme ve lütfen kendini önemse.
