Birkaç yazı boyunca dünyada yapılan ve araştırılan virüs tedavilerinden anlaşılır bir dil ile bahsetmek istiyorum. Bu yazılar daha çok başarılı veya yenilikçi virüs tedavilerini içerecek.
Doğada basit yapılar sıklıkla karmaşık yapıları kolayca etkisiz hale getirebilmektedir. Virüsler bunun en büyük örneğidir. Aslında bunun nedeninin açıklaması da basittir. Çünkü virüs gibi basit yapılar, karmaşık yapılar gibi zarar alabilecek çok fazla hassas nokta barındırmaz. Hassas nokta az ise hasar vermekte zordur. Üstelik virüsler gibi basit yapılar evrim ve mutasyonalar ile basit olan yapılarını karmaşık yapıların savunma sistemleri için daha da stabil ve dirençli hale getirmektedir.
Tüm insan-virüs tedavileri bu sebepler ile çok zorlu tedavilerdir. Bir benzetme ile anlatırsam, tüm virüs tedavileri gerilla saldırılarına düzenli ordu ile cevap vermeye çalışmak gibidir. Vücudun düzenli nispeten daha karmaşık hücre yapılarına gerilla gibi sızan virüslere karşı bu hücreleri korumak yine vücudun virüslere nazaran göre daha karmaşık yapıları olan savunma hücrelerinin görevidir. Ancak HIV virüsünde olduğu gibi bazen vücudu korumak ile görevli hücreler dahi bu basit yapılı virüslerin ana hedefi haline gelebilmektedir.
Bu bilgileri verdikten sonra tıp dünyasının virüs tedavisinde, elbette koronavirüs COVID-19 tedavisinde de uygulamak istedikleri yenilikçi bir tedavi yaklaşımından bahsetmek istiyorum. Bu yenilikçi yaklaşım “Virüs Tuzakları” tedavi yöntemi.
Önce özel olarak bu tedavi çalışmalarını neden diğer virüs tedavilerine göre daha ilginç bulduğumu açıklamak istiyorum.
Doğada hangi canlı “virüslere çok benziyor?” diye bir soru sorsanız size hamamböcekleri derdim. Hamamböcekleri tarihin en eski hayvanı olarak neredeyse virüsler kadar eski bir tarihe sahiptir. Hala aramızdadırlar ve neredeyse yok edilemez kabul edilirler. Mücadeleleri ise aynı temellerden dolayı virüs mücadelesi gibi zordur. Basit yapılarını her mutasyon ile daha da mükemmelleştirmişlerdir. Direkt gelen darbeleri ise yine sürekli geçirdikleri mutasyonlar ile karşılamayı öğrenmişlerdir. Bu sebeple İnsanoğlu 2000’li yıllara kadar da onlarla hiçbir savaşın kesin galibi olamamıştır. Terlikle vurmuş, spreyle zehirlemiş, türlü türlü tarım ilaçları ile soykırımlar uygulamıştır. Ama her mücadeleden sonra hala önlerinden hiçbir şey olmamış gibi geçtiklerini görmüştür.
Çünkü bu böcekler aynı virüsler gibi hayatta kalmak için mutasyon geçirmeyi sıklıkla kullanırlar. Ana mutasyonlarından biri de şuydu. Bu böceklerin dişileri onları strese sokan herhangi bir durumda kullanmak için arkalarında her daim içlerinde doğmaya hazır 30 ila 50 arasında yavru bulunan yumurta keseleri taşırlar. Siz onları strese sokar sokmaz bu keseyi fırlatırlar. Siz birini öldürdüğünüzde 30 ila 50 arasında yeni yavru hamam böceği doğar. Müthiş bir evrimdir.
İnsanlar ise bunu anladıkları anda hamamböceklerini tuzak yemler kullanarak onları strese sokmadan öldürerek çözme yoluna gitti. Zehirli tuzak yemi yiyen böcek yuvasında stressiz şekilde ölür. İnsanların hamamböcekleri hakkında öğrendikleri ikinci değerli bilgi ise şuydu. Hamamböcekleri yamyamdır. Ölen arkadaşlarını yiyen diğer böceklerde zehirli tuzak yemi de yediklerinden dolayı ölürler. Tüm yuva ölür. Bu şu an için en etkili hamamböceği mücadelesidir. Bu arada anladığınız üzere önemli not; evinizde devasa bir hamamböceği sürüsü görmek istemiyorsanız, hamamböceğinin üzerine asla sprey ilaç veya köşe bucağa tarım ilacı sıkıp onları zehirlemeyin. Iskalayacaksanız da kesinlikle ile vurmayın. Öldürdüğünüzde de bulunduğu yeri de çamaşır suyu ile temizleyin.
Tekrar virüslere dönersek, benzer yaklaşımı virüsler içinde de tıp insanları uygulamaya başladılar. Koronavirüs COVID-19 için de Leicester Üniversitesi araştırmacıları virüse tuzak kurmaya çalışıyor.
Vücudumuzdaki hücreleri enfekte etmesini önlemek için koronavirüsü kendisine bağlayan ve yakalayan tuzak proteinleri geliştiriyorlar.
Profesör Nick Brindle ve MRC Moleküler Biyoloji Laboratuvarı'nda (LMB) Dr. Julian Sale liderliğindeki araştırma ekibi SARS-CoV-2 virüsüne bağlanan yeni bir çözünür protein oluşturulması üzerinde çalışarak, hücrelerimize bağlanmasını ve enfekte olmasını önlemeye çalışıyorlar.
COVID-19 virüsü normalde hücrelerimizin yüzeyinde ACE2 adı verilen bir reseptöre bağlanarak akciğerleri ve dokuları enfekte eder. Tuzak yem, bu reseptörleri taklit ediyor. Hatta virüse daha çekici olacak şekilde tasarlanmışlar. Özetle bu tuzaklara bağlanan virüs oyun dışı kalıyor. Asıl hedefi hücremizdeki ACE2 reseptörünü bağlanması ve dolayısıyla hücreye zarar vermesi engellenmiş oluyor.
Bu tip çalışmalar yeni değil. Dünya da virüse tuzak çalışmaları başka virüsler içinde yapılmış. Daha başlangıç aşamasında virüsü elemine etmesi sebebi ile çalışmalar çok umut verici.
Hamamböcekleri ile virüsleri benzer olarak değerlendirmemdeki ana fikir de buydu. Görünen o ki doğanın küçük canlıları hayatta kalmak için kendilerine gelen direkt saldırıları mutasyon geçirerek çok daha rahat atlatıyorlar. Ama virüslerde aynı hamamböcekleri gibi başta tehdit olarak görmedikleri tuzaklarda kendilerine gelen direkt saldırılarda olduğu o kadar başarılı olamayabilirler. Virüsler ile de direkt saldırılar yerine sinsice mücadele etmek belki daha iyi bir fikir olabilir.