Ülkemizin en önemli ulusal bayramlarından biri olan 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nı geride bıraktık. Türkiye’nin dört bir yanında Cumhuriyetin 101’inci yılını gururla kutladık. Kutlamalarla ilgili tek bir sorun var; o da bir türlü havai fişek kullanımından vazgeçilememesi…
Havai fişekler bildiğiniz gibi hem çevre hem de sağlık açısından zararlı. İzmir’de HAYTAP’ın da ısrarlı talepleri üzerine 2020’de alınan kararla kutlamalarda havai fişek kullanımından vazgeçilmişti. O dönem bizi çok sevindiren bu örnek adım maalesef rafa kaldırıldı. Cumhuriyet Bayramı’nda İzmir’de ve birçok farklı ilde yine havai fişekler geceyi aydınlattı.
***
Biliyorum; havai fişek gösterilerini izlemek son derece keyifli. Ama işin bir de keyifsiz kısmı var. Kısaca hatırlatalım: Havai fişekler kimyasal maddeler içerir. Gösteriler sırasında havada asılı kalan yüksek seviyedeki partikül maddeler (SPM) nedeniyle insanlarda göz, boğaz ve burun problemleri, baş ağrısı, zihinsel keskinliğin azalması, huzursuzluk, yüksek tansiyon, geçici veya kalıcı işitme kaybı ve uyku bozuklukları gelişebilir.
Hayvanlarda özellikle köpeklerde işitme organlarına fiziksel hasar verebilir. Korku ve strese yol açabilir. Hayvanların caddelere atlamasına, sahipli canların panikle evden veya bahçeden kaçmasına neden olabilir. Kuşları öldürebilir; ayrıca yavrularını bırakarak bulundukları yerleri geçici veya kalıcı olarak terk etmelerine yol açabilir.
***
Üstelik artık havai fişeklere alternatif birçok teknolojik gösteri mevcut. Örneğin; lazer ışıklarla, drone’larla veya üç boyutlu hologramlar kullanılarak öyle muazzam gösteriler yapılıyor ki havai fişekler yanında çocuk oyuncağı kalıyor. Belediyeler bir kez iyi bir yatırım yaparak onlarca yıl ses getirecek kutlamalara imza atabilir. Hem insanlar için keyifli etkinlikler olur, hem de bu durumdan ne insanlar ne hayvanlar, ne de çevre zarar görür.
