Size bir kötü, birçok iyi haberim var. Kötü haber; tam aşılı da olsanız, önceden Kovid-19 geçirmiş de olsanız, iyi de korunsanız, yakın zamanda Omicron varyantı ile enfekte olabilirsiniz. İyi haberlerse şöyle: Enfeksiyon öncekilerden daha hafif seyrediyor. Özellikle gençlerde, aşılılarda ve enfeksiyonu önceden geçirenlerde bazen hiç belirtisiz geçiyor; yani farkında olmadan geçirmiş de olabilirsiniz. Bir iyi haber de, son iki yıldır enfeksiyon nedeniyle çektiğimiz zorluklar, alınan sert önlemler artık geride kaldı; Omicron yayılımı sonrasında Kovid-19 geri dönse de, kısıtlayıcı pandemi koşullarını yeniden yaşamayacağız gibi duruyor.

Bu görüşler, iki hafta önce The Lancet’te yayımlanan makalenin yazarı Christopher JL Murray’e ait. Çalıştığı Seattle’daki Sağlık Ölçme ve Değerlendirme Enstitüsü’nün hazırladığı matematiksel modele göre, önümüzdeki Mart ayı sonuna kadar dünya nüfusunun yarıdan fazlası Omicron varyantı ile enfekte olacak, bu insanların yüzde 80’den fazlası, enfeksiyonu belirtisiz geçirecek. Hastaneye yatışlarda önemli artışlar görülse de, entübe olan ve ölen hasta sayısı fazla artmayacak. Enfeksiyon o kadar bulaşıcı ki, yapılan tekrar doz aşılarının, alınacak maske ve mesafe önlemlerinin etkisinin kısıtlı olması bekleniyor. Enfeksiyonun birçok ülkede geçtiğimiz birkaç haftada ve bugünlerde en üst düzeye ulaşması bekleniyordu. Gelecekte Omicron’dan daha şiddetli belirtilere yol açacak yeni varyantlar oluşabilir, ancak elimizde artık güçlü, ilaç ve tedavi yöntemleri var. Beklentiler, Kovid-19’un grip (influenza) enfeksiyonuna benzer bir duruma dönüşeceği yönünde.

Geçtiğimiz iki haftada yaşananlar, Murray’in bu görüşlerini destekler nitelikte. Omicron varyantı tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de çok hızlı yayıldı. Dünya verilerinin toplandığı GISAID’e göre, dünyada saptanan Kovid-19 enfeksiyonlarının yüzde 91.9’u artık Omicron varyantına ait. Türkiye’de 45 gün önce, sadece büyük kentlerde yüzde 10 düzeylerinde görülen varyant, bugün Türkiye’deki olguların yüzde 99.8’ini oluşturuyor.

BA.2 - ‘Gizli’ Omicron

Çok sayıda ve hızla üreyebilmesi, aşılara karşı geliştirdiği direnç ve özellikle gençlerde ve çocuklarda belirtisiz seyredebilmesi sayesinde çok hızlı yayılan Omicron varyantının BA.1 alt varyantının ardından, ilk kez Filipinler’de saptanan BA.2 adlı alt varyantı, özellikle Danimarka, Hindistan, İngiltere, Almanya gibi bazı ülkelerde hızla yayılmaya başladı. BA.1’e oranla daha da kolay bulaşan ve aşılara daha dirençli olan BA.2 alt varyantı, bazı tanı yöntemleri ile belirlenemediği için ‘Gizli Varyant’ olarak da adlandırılıyor. BA.2’nin BA.1’in yerini alabileceği iddia ediliyor, BA.1 ile enfekte olmuş kişileri yeniden enfekte edip etmediği henüz bilinmiyor. BA.2 yayılımı ile ikinci bir pik oluşabileceği düşünülüyor.

BA.1’e bağlı olarak görülen burun akıntısı, yorgunluk, baş ve boğaz ağrısı, öksürük, ateş, kas ağrısı (özellikle sırt) gibi hafif nezle belirtileri, BA.2 alt varyantında da gözleniyor, klinik olarak iki alt varyant arasında önemli bir fark yok.

Ne Yapmalı?

Aşılarımız eksikse tamamlamakta yarar var. Maske (riskin yüksek olduğu koşullarda çift maske), mesafe ve olabildiğince açık havada bir araya gelme gibi önlemleri almaya devam etmemiz gerekiyor. Bu önlemler alacağımız virüs sayısını da azaltacak, enfeksiyonu çok hafif belirtilerle, hatta belirtisiz geçirmemizi sağlayacaktır. Ancak bir lokantada yemek yemek için maskeyi çıkardığımızda bile Omicron ile enfekte olabiliriz, yani tam korunma çok güç.