Geçtiğimiz günlerde aslında çok önce yayınlanmış bir haber basınımızın sayfalarında kendine büyük bir yer buldu. Bu yeniden ısıtılan habere göre NASA’nın Antartika’da yaptığı ANITA isimli deneyde paralel evrenin varlığına dair kanıtlar bulunmuş olabilir dendi. Dediğim gibi Nisan ayında yayınlanan ilk haberlerden de önce bir senelik bir sonucun gazeteciler tarafından keşfi ile beraber dalga dalga bu varsayım haberi gazeteleri doldurmaya başladı.
Ben de olan durumu biraz araştırıp daha anlaşılabilir bir şekilde olayı anlatmak istedim. Paralel evrene fırlamadan önce nötrinoları tanıtmak ile başlamak daha doğru olacak.
Nötrinolar elektrik yüksüz, çok küçük kütleli evrenin her yerinde olan parçacıklardır. Bu nötrinolar çoğunlukla normal madde için görünmezdir. Trilyonlarcası her gün içimizden geçip gider. Ancak bir atoma çarptıkları anda tespit edilebilirler. Ve çeşitli enerjilerle gelirler. En enerjik olanlar çok nadirdir ve en ilginçleridir. Bununla birlikte, görülen yüksek enerjili nötrinoların çoğu dünyaya uzak kaynaklardan üretilmezler. Diğer kozmik parçacıklar üst atmosfere çarptığında üretilirler. Aynı zamanda nötrinolarla sonuçlanan kaskad parçacıkları tarafından üretilir. Bu nötrinoların bazıları Dünya'yı tamamen geçerek, sadece yer kabuğunun (veya buzun) son katmanları ile etkileşime girer ve dedektörlerimizin tespit ettiği bir sinyal üretebilirler.
NASA deneyi ANITA'da görülen olay ise şuydu: Dünya dışından değil Dünya'dan gelen ve radyo dalgaları üreten nötrinolar için veriler elde edildi. Bu yüksek enerji seviyelerinde uzaydan gelen veya Dünya’dan geçen bir nötrino olmamalı idi. Bu kadar yüksek enerji üreten Dünya’ya yakın bir astrofizik kaynak yok veya dünya katmanları içinden geçebilmesinin imkanı yok. Çünkü katmanlar bu nötrinoları her şekilde tutmalıydı.
Üstelik bu nötrinoların uzaydan gelip yeryüzünden geçip gelmediğini söyleyen başka bir dedektör de var. IceCube nötrino dedektörü eğer yüksek enerjili nötrinolar düzenli olarak Dünya'dan (ve Antarktika buzundan) geçseydi, IceCube kesinlikle bir sinyal görecekti. Ve açık ki öyle olmamış.
Sonuçta ANITA, deneyi yapanların açıklayamadığı radyo sinyallerini tespit etti. Deneyi yapanların verilere dair ilk hipotezleri yüksek enerjili nötrinoların belli bir açıda Dünya üzerinde yukarı doğru hareket ettiği ve hipotezin IceCube gözlemlerinin yalanlandığını şeklinde oldu.
Peki, tüm bunlarda, paralel evren sonucuna nasıl gidildi?
ANITA'nın gördükleri için sadece üç açıklamasının olduğu için paralel evren varsayımı öne sürüldü. Ya bu parçacıklar için henüz bilinmeyen bir astrofizik kaynak veya kavram var. Ya dedektörlerde bir kusur ya da dedektör verilerini yorumlamada bilinen standart modelde bir hata var. Ya da bu nötrinolar evrenimizden değil paralel bir evrenden geliyorlar.
Bu üçüncü seçenek en zayıf olasılık olsa da en heyecan verici olan olarak manşetlere taşındı. Çok zayıf bir akıl yürütme ile olasılığı düşük olan bir açıklama da olsa arka plandaki teori şuydu: Ve birçok fizik yasasının kanıtladığı CPT simetrisi (Yük, Parite ve Zaman) kullanılarak anti evren varsayımı nicedir bilim dünyasında tartışılıyor. Bu teoriye göre dünyadan gelen bu nötrinoların bu yönlü hareket edebilmesinin tek bir şartı CPT simetrisini kırmasıyla mümkün olabilirdi.
Peki CPT simetrisi ne?
CPT simetrisi teorisi karışık bir açıklaması olsa da kısaca şunu diyebiliriz. Fizik kitaplarının en temel simetrisi CPT simetrisidir. Buna göre yük, parite ve zaman üzerinde belli işlemleri birlikte yaparsanız fizik yasaları daima aynı kalır. Anlaşılabilir bir dil ile yazmaya çalışırsak dünya da şu an için yapılan hiçbir deney de CPT simetrisini kırabilen bir parçacık olmamıştır.
ANITA’nın bulduğu verilere göre ise bu sonuç ancak o nötrinoların evrenimizin yansıması olan anti bir evrenden geliyorsa ve o parçacıklar zamanda ters hareket ediyor ve CPT simetrisi teorisine göre evrenimizin anti bir evreni var.
Bu sonuca ulaşmak manşetler için heyecan verici olsa da bilim dünyası için en zayıf olasılık bu. Bilim insanları gazetecilerin üzerine atladığı bu en radikal sonuca ulaşmadan önce daha pek çok başka heyecan verici teoremin daha keşfedilmeyi bekliyor olabileceğini söylüyorlar. Ya da sadece basit bir cihaz hatası yapıldı. Yine de bir paralel evren olasılığı ne diyeyim benim içinde çok daha cazip bir fikir. Koyu bir Fringe hayranı olarak daha aşağısını kabul etmem de mümkün değil.
