Kemeraltı, sadece Konak’ın değil İzmir’in gözbebeği… Akşam sabah yerli ve yabancı gezginlerin yanı sıra İzmirlilerin de gezip dolaşmaktan ve alışveriş yapmaktan zevk aldığı bir bölge
Mezarlıkbaşı’ndan başlayan ve Konak Meydanı’na kadar ulaşan ve ticari etkinliklerin yoğun yaşandığı tarihi bir çarşı… Dünyanın en eski çarşılarından… Helenistik dönemden bu yana kentin alışveriş merkezi. 2008 bilgilerine bakıldığında çarşının 270 hektar genişliğinde olduğunu öğreniyoruz. 10 bine yakın işyeri ve 10 bini aşkın esnafı barındırıyor. Çarşının ana caddesi Anafartalar adını taşıyor. Yapıldığı ilk yıllarda çarşı kısmen tonozlu, kiremit örtülü, yan sokakları ve arastalarıyla bir kapalı çarşı görünümündeymiş. Çarşı içinde çok sayıda han bulunması, çarşının ticari öneminin bir kanıtı… Abacıoğlu Hanı, Arap Hanı, Büyük Karaosmanoğlu Hanı, Küçük Karaosmanoğlu Hanı, Mirkelam Hanı, Kızlarağası Hanı, duyulan ve bilinenlerinin birkaçı… Yıllara meydan okuyan tarihi Kızlarağası Hanı 1744 yılında yapılmış.
GEZGİNLERİN İLK ADIMI
UNESCO, Kemeraltı’nı 'İzmir Tarihi Liman Kenti' olarak Dünya Mirası Geçici Listesi'ne eklemekte bizce geç bile kaldı. Kemeraltı; farklı çağlar, dinler, kültürler ve tüm bunları yaşatan sayısız mimari yapının yanı sıra tarihi çarşının yüzlerce yıldır aktarılan geleneksel zanaatlarını ve eşsiz lezzetlerini de barındıran özellikleriyle yerli ve yabancı gezginlerin İzmir’de ilk adım attığı adreslerin başında geliyor.
Saat Kulesi, İzmir’in simgesi. Konak Atatürk Meydanı’nın tam ortasında yer alıyor. Sultan II. Abdülhamit’in tahta çıkışının 25'inci yıldönümü hatırasına, saltanatta geçirdiği her bir yılı sembolize edecek şekilde yapılmış, 25 arşın yüksekliğinde bir mimari şaheseri. Kulenin saati her altı günde bir kuruluyor.
Meydandaki ikinci simge yapıdan biri Yalı Cami… İnşa edildiği yıl, denizin hemen yanıbaşında olduğu için bu adı almış. Klasik Osmanlı mimarisi tarzında yapılan Yalı Camisi tek kubbeli ve tek minareli. Meydanın üçüncü simge yapısı ise Hükümet Konağı… Belleklere kazılı olan anısı, Kurtuluş Savaşı sonunda Türk ordusunun 9 Eylül 1922’de gönderine Türk bayrağı çektiği bina olması…
LEVANTENLERE EV SAHİBİ
Konak’ın semtlerinden biri de Alsancak. Eski adıyla Punta… Punta’nın anlamı ise 'sivri uç'
Levantenlere ev sahipliği yapan Alsancak’taki cumbalı Rum evleri, görmeye mi değer oturmaya mı değer, ona bu evleri görenler karar versin. Alsancak’taki Neo Grek / Neo Klasik stile sahip Namık Kemal Lisesi ve İzmir’in gururu Atatürk Lisesi, bölgeye anlam katan iki yapı. Kıbrıs Şehitleri Caddesi ise sadece bu bölgenin değil, İzmir’in en prestijli caddelerinden… Podyumdan farksız olduğunu söyleyenlere de inanın siz. Alsancak; stadyumu, garı, kordonu, Gündoğdu Meydanı, ve sayısız eğlence mekânlarıyla ünlü bir bölge.
I. Kordon üzerindeki Atatürk Müzesi, şehrimize tanıklık eden özellikli bir yapı.
Atatürk’ün üç kez film izlediği Elhamra Sineması ve hemen yanındaki Milli Kütüphane binası, Konak’a anlam katan iki yapı olarak yıllardır ayakta…
Karataş’a doğru gidiyorken sağınıza düşen İzmir Devlet Tiyatrosu Konak Sahnesi, solda tarihi Kız Lisesi, aynı yol üzerinde/ Mithatpaşa Caddesi/ Dario Moreno Sokağı, tarihi Asansör binası, Mithatpaşa Sanat Enstitüsü, Küçükyalı, Köprü ve Sadık Bey’deki köşkler görülmeye değer yapılar… Özellikle de Küçükyalı’daki Sarı Köşk ile Göztepe’deki Notre Dame De Lourdes Katolik Kilisesi…
KONAK'IN ZENGİNLİKLERİNDEN
Gümrük Meydanı’ndan Alsancak’a doğru yürürken sağınıza düşen Büyük Kardiçalı Han, TEB, Afyon Hanı, sola baktığınızda pembe renkli İl Kültür Müdürlüğü binası Gazi Bulvarı üzerindeki Borsa binası, Ziraat Bankası'nın bulunduğu o tarihi bina, Mimar Kemalettin Caddesi üzerindeki tarihi ve birer sanat şaheseri denilebilecek yapılar Konak’a güzellikler katıyor. Eski adıyla Büyük Efes Oteli olan Swiss Ôtel karşısına düşen Saint Polikarp Kilisesi, Tarihi Alsancak Garı ve karşısına düşen Gotik mimari şaheseri St. John Evangelist Anglikan Kilisesi, Alsancak Havagazı Fabrikası da Konak’ın zenginliklerinden…
Eski Tekel binası, şimdi İzmir Kültür Sanat Fabrikası olarak hizmet veriyor. Halk Kütüphanesi, Çocuk Bölümü, Atatürk İhtisas Kütüphanesi, Arkeoloji ve Etnoğrafya müzeleri, Resim ve Heykel Müzesi, sanat atölyeleri, Müzik İhtisas Kütüphanesi, Açık Hava Sineması ve mescit ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yüzakı bir kültür kompleksi. Butik müzeler, Konak’ın zenginliği… Mask Müzesi, Kadın Müzesi, Karikatür Müzesi, Ümran Baradan Oyun ve Oyuncak Müzesi, Radyo ve Demokrasi Müzesi...
Anılarım dağ gibi
Konak’ın kayıtlı nüfusu 350 bin ama gündüz nüfusu 1.5 milyonun üzerinde. 3 bine yakın tescilli yapıya ev sahipliği yapıyor. Sporla, sanatla, bilim ve teknoloji ile 7 gün 24 saat yaşayan Konak’la ilgili anılarım dağ gibi…
6-7 yıl Konak Belediyesi Kültür Merkezi’nde Salim Çetin’in müdürlüğü döneminde fahri olarak çalıştım. Çok kişi, beni belediye çalışanı/ hatta kültür müdürünün yardımcısı bildi. Bahar Hanım ile birlikte belediye personelini tarihi ve turistik yerlere götürmek/ ören yerlerini tanıtmak gibi gezi kolu sorumluluğumla kütüphane kuruluşuna öncülüğüm oldu. Emekliye ayrıldığım okul Konak İş Eğitim Merkezi, Çankaya’daydı. Tayfun Emre ilçe başkanı iken Konak CHP’de eğitim komisyonunda ve kültür- sanat komisyonunda aktif görevler üstlenmiştim.
Rasime - Recai Şeyhoğlu Kütüphaneler Zinciri’nin dernekleştiği günlerde RASİME- DER olarak Beyler Sokağı’ndaydık. Terzi Eşref’in işyeri olan Dedeoğlu İş Hanı’nda…
Gelelim bugüne… Kemeraltı’nın altyapı çalışmaları bir buçuk yıl önce Veysel Çıkmazı’nda başladı. Mutlu sona ulaşılmak üzere… Kemeraltı, Kemeraltı olalı ilk kez böylesi hummalı bir çalışmaya tanık oldu.
Cem Üsküp'le tanışın
Beyler Sokağı, kuruluş dönemlerinden itibaren doktorların muayenehanelerinin ve eczanelerin çok yoğun bulunduğu bir bölge. Şimdi onlar değilse bile medikalcilerin çoğu burada. Konak Mahalle Muhtarı Tamer Yıldırım, aylar önce bu bölgeye 'Sağlık Emekçileri Anıtı' yapılmasını dillendiriyordu. Nitekim 5 Ocak 2024’te bu dileği gerçekleşti. Anıtın eksikleri olsa da önümüzdeki günlerde bu eksiklerin Tunç Soyer tarafından tamamlanacağını tahmin ediyoruz.
Yolunuz Kemeraltı’na düşecek olursa Kemeraltı’nda doğmuş/ büyümüş ve iş sahibi olmuş antikacı Cem Üsküp ile tanışmayı ihmal etmeyin. Ondan öğreneceğiniz çok şeyler olacak.
